Μετάστασις Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου, Αποστολικό Ανάγνωσμα: Α’ Ιω. 4:12-19
(26/09/2021)

Πρωτότυπο Κείμενο

Θεὸν οὐδεὶς πώποτε τεθέαται· ἐὰν ἀγαπῶμεν ἀλλήλους, ὁ Θεὸς ἐν ἡμῖν μένει καὶ ἡ ἀγάπη αὐτοῦ τετελειωμένη ἐστὶν ἐν ἡμῖν. Ἐν τούτῳ γινώσκομεν ὅτι ἐν αὐτῷ μένομεν καὶ αὐτὸς ἐν ἡμῖν, ὅτι ἐκ τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ δέδωκεν ἡμῖν. Καὶ ἡμεῖς τεθεάμεθα καὶ μαρτυροῦμεν ὅτι ὁ πατὴρ ἀπέσταλκε τὸν υἱὸν σωτῆρα τοῦ κόσμου. Ὅς ἂν ὁμολογήσῃ ὅτι ᾿Ιησοῦς ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ μένει καὶ αὐτὸς ἐν τῷ Θεῷ. Καὶ ἡμεῖς ἐγνώκαμεν καὶ πεπιστεύκαμεν τὴν ἀγάπην ἣν ἔχει ὁ Θεὸς ἐν ἡμῖν.῾Ο Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ. ᾿Εν τούτῳ τετελείωται ἡ ἀγάπη μεθ᾿ ἡμῶν, ἵνα παρρησίαν ἔχωμεν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως, ὅτι καθὼς ἐκεῖνός ἐστι, καὶ ἡμεῖς ἐσμεν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ. Φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἀλλ᾿ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον, ὅτι ὁ φόβος κόλασιν ἔχει, ὁ δὲ φοβούμενος οὐ τετελείωται ἐν τῇ ἀγάπῃ. ῾Ημεῖς ἀγαπῶμεν αὐτόν, ὅτι αὐτὸς πρῶτος ἠγάπησεν ἡμᾶς.

Νεοελληνική Απόδοση

Αδελφοί, κανένας δεν αξιώθηκε ποτέ ως τώρα να δει το Θεό· αν αγαπάμε ο ένας τον άλλο, είμαστε σε κοινωνία με το Θεό, και η αγάπη του μέσα μας έχει ολοκληρωθεί. Μας έδωσε το Πνεύμα του· έτσι είμαστε βέβαιοι πως είμαστε σε κοινωνία με το Θεό και ο Θεός μ’ εμάς. Εμείς οι ίδιοι με τα μάτια μας είδαμε και καταθέτουμε τη μαρτυρία μας, ότι ο Πατέρας έστειλε τον Υιό του για να σώσει τον κόσμο. Όποιος παραδέχεται πως ο άν­θρωπος Ιησούς είναι ο απεσταλμένος Υιός του Θεού, ο Θεός κατοικεί μέσα σ’ αυτόν και αυτός ζει ενωμένος με το Θεό. Κι εμείς γνω­ρίζουμε πια την αγάπη που μας έχει ο Θεός κι εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας σ’ αυτήν. Ο Θεός είναι αγάπη· κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στο Θεό, κι ο Θεός μέσα σ’ αυτόν. Έτσι καταλαβαίνουμε πως η αγάπη έχει ολοκληρωθεί μέσα μας: Όταν αντιμετωπίζουμε την ημέρα της κρίσεως με θάρρος. Γιατί κι εμείς ζούμε σ’ αυτό τον κόσμο, όπως έζη­σε εκείνος. Όποιος αγαπάει δεν φοβάται. Η τέλεια αγάπη διώχνει το φόβο. Γιατί ο φόβος σχετίζεται με την τιμωρία κι όποιος φοβάται την τιμωρία, δείχνει πως δεν έχει φτάσει στην τέλεια αγάπη. Εμείς αγα­πάμε το Θεό, γιατί εκείνος πρώτος μάς αγάπησε.

Εισαγωγικά

Η Εκκλησία εορτάζει σήμερα, 26 Σεπτεμβρίου 2021, την Μετάσταση του Αγίου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου, «φίλου , επιστηθίου , παρθένου και ηγαπημένου μαθητού του Ιησού Χριστού», όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο ιερός συναξαριστής. Εκτός από το κατά Ιωάννην ιερό Ευαγγέλιο, που η Εκκλησία το διαβάζει από το βράδυ της Αναστάσεως και καθ’ όλη τη διάρκεια του Πεντηκοσταρίου, έχουν διασωθεί ενταγμένες στον Κανόνα της Καινής Διαθήκης, οι τρεις “Καθολικές” Επιστολές και η Αποκάλυψη, το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης.

Η έννοια του τίτλου “Καθολικές” (αρχ. καθόλου < καθ’ όλου), τον οποίο συναντάμε αρκετά νωρίς (Ευσεβ. Εκκλ. Ιστ., 5,18,5), θεωρείται πως αναφέρεται στο γεγονός ότι οι επιστολές αυτές δεν απευθύνονται σε κάποια συγκεκριμένη εκκλησία, αλλά στην συνολική, στην “καθολική” εκκλησία [Βούλγαρης Σπ. Χρήστος, Εισαγωγή Εις την Καινήν Διαθήκην, τόμ. Β΄, Αθήνα 2005, σελ. 757.] Σύμφωνα με άλλες απόψεις, ο τίτλος “Καθολικές” είναι ταυτόσημος με το “Κανονικές”, δηλ. αποδεκτές από το σύνολο της Εκκλησίας [ΘΗΕ, τόμ. 7 (1965), στ. 168.].

Η αποστολική περικοπή που διαβάζεται κατά τη μνήμη της Μεταστάσεως του Ευαγγελιστή Ιωάννη, αποτελεί τμήμα της Α΄ Καθολικής του επιστολής. Κατά πάσα πιθανότητα η επιστολή γράφτηκε στην Έφεσο (95 με 100 μ.Χ. ) εξ’ αφορμής του κινδύνου τον οποίο δημιουργούσαν στην  Εκκλησία οι ψευδοδιδάσκαλοι, οι οποίοι και χαρακτηρίζονται ως πρόδρομοι και όργανα του αντιχρίστου και αποκαλούνται από τον ίδιον τον Ιωάννη και αυτοί αντίχριστοι (Α’ Ιω. 2:18).

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, προβάλλει μεταξύ των άλλων την μοναδική και ανυπέρβλητη αγάπη του Θεού προς εμάς λέγοντας προηγουμένως στον στίχο 11: «αφού με τέτοια και τόση μεγάλη αγάπη μας αγάπησε ο Θεός, οφείλουμε κι εμείς να έχουμε αγάπη μεταξύ μας». Για να προσθέσει πως «κανένας δεν αξιώθηκε ποτέ να δει τον Θεό». Την αγάπη που χρωστάμε στον αόρατο Θεό, θα τη δείξουμε με την αγάπη στον συνάνθρωπό μας, την κάθε εικόνα Θεού, τον αδελφό μας που είναι ορατός. «Εάν αγαπώμεν αλλήλους, ο Θεός εν ημίν μένει και η αγάπη αυτού τετελειωμένη εστίν εν ημίν» (στ. 12). Ποιος είναι στη φύση του και στην ουσία του ο Θεός, κανείς δεν τον έχει δει ποτέ. Στο διάλογο του Χριστού με τη Σαμαρείτιδα ο ευαγγελιστής σημειώνει «Πνεύμα ο Θεός, και τους προσκυνούντας αυτόν εν πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν» (Ιω. δ:21-24). Ο αόρατος και ανώτερος πάσης κατανοήσεως Θεός, εάν είμαστε αγαπημένοι μεταξύ μας, μένει μέσα μας και την αγάπη του προς εμάς, την αισθανόμαστε τέλεια και πλήρη εντός μας.

Η σχέση αυτή μαρτυρείται μέσα από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος καθώς η αγάπη αποτελεί «καρπό του αγίου Πνεύματος» (Γαλ. 5:22). Το Άγιο Πνεύμα ενήργησε στη φανέρωση του Θεού της αγάπης στον κόσμο, συνεργεί στη φανέρωση του Θεού στην καρδιά του πιστού και οδηγεί στην διά της αγάπης θέα και κοινωνία του Θεού. Οι πλέον αμερόληπτοι και αδιάψευστοι μάρτυρες της παρουσίας του Χριστού στον κόσμο είναι οι Απόστολοι.  Αυτοί τον είδαν, τον άκουσαν, έζησαν μαζί του και ο Ιησούς Χριστός φανέρωσε τη δύναμή του στη ζωή τους ώστε να βεβαιώνουν ότι, είναι ο Σωτήρας του κόσμου.

Σ’ ένα κόσμο σήμερα που επικρατεί το μίσος και η έχθρα, όπου υψώνει τις γροθιές της εκδίκησης, αλληλοσπαράσσεται και αλληλοεξοντώνεται, ας αντιτάξουμε και ας κηρύξουμε την κοινωνία της αγάπης. Μέσω αυτής έχουμε κοινωνία με το Θεό και με τους ανθρώπους. Άλλωστε αυτή είναι και η συνεχώς κλήση που μας απευθύνει ο Χριστός «Εντολή καινή δίδωμι υμίν ίνα αγαπάτε αλλήλους, καθώς ηγάπησα υμάς, ίνα και υμείς αγαπάτε αλλήλους» (Ιωαν. 13: 34)

«Φόβος ουκ έστιν εν τη αγάπη, αλλ’ η τελεία αγάπη, έξω βάλλει τον φόβον, ότι ο φόβος κόλασιν έχει, ο δε φοβούμενος ου τετελείωται εν τη αγάπη» (στ. 18).

Η αγάπη μας δίνει το έσχατο κριτήριο για να την καταστήσουμε γνήσια: δεν φοβόμαστε την ημέρα της κρίσεως, αλλά και τίποτε στη ζωή μας επικίνδυνο και δυσάρεστο, διότι «η τέλεια αγάπη του Χριστού που κατοικεί μέσα μας έξω βάλλει τον φόβον».

Οι άνθρωποι έχουμε πολλούς και ποικίλους φόβους στη ζωή μας. Φοβόμαστε πρωτίστως το θάνατο, το βιολογικό τέρμα της ζωής, διότι δεν γνωρίζουμε, δεν έχουμε εμπειρία του τι πρόκειται να μας συμβεί όταν κλείσουμε τα μάτια μας. Φοβόμαστε τον πόνο, την αρρώστια, την δοκιμασία, γιατί δεν νιώθουμε ότι είμαστε πλασμένοι για κάτι άλλο παρά για τη χαρά. Φοβόμαστε την σχέση με τους άλλους ανθρώπους, γιατί δεν είμαστε πάντοτε έτοιμοι να τους δούμε όπως πραγματικά είναι κι όχι όπως εμείς θα θέλαμε να είναι.

Για τον ευαγγελιστή ο μεγαλύτερος φόβος είναι αυτός της κολάσεως. Της αιώνιας δηλαδή απομάκρυνσης από το Θεό και την αγάπη του, της αιώνιας απομάκρυνσης από τον συνάνθρωπό μας, της αιώνιας ακοινωνησίας. Η σχέση του ανθρώπου με το Χριστό θεραπεύει αυτόν τον φόβο του ανθρώπου. Ο άνθρωπος που πιστεύει, κοινωνά, ζει, αγαπά το Χριστό ανοίγεται στο συνάνθρωπο. Πρώτα γιατί τον συγχώρεσε ο Χριστός που δεν είναι ότι και όπως ο Θεός θέλει, λόγω της αμαρτίας. Δεύτερον, γιατί μαθαίνει να συγχωρεί και τους άλλους που δεν είναι αυτό που εκείνος θα ήθελε και έτσι χαίρεται με τα όσα μπορεί να τους δώσει και με τα όσα μπορούν να του δώσουν. Και τρίτον, διότι έχοντας εμπιστοσύνη στο Χριστό μαθαίνει να νικά το φόβο του χρόνου και του θανάτου, που κρύβεται σε κάθε αποτυχία, σε κάθε απόρριψη, σε κάθε κόστος.

Εδώ έρχεται το μυστήριο της Εκκλησίας. Με τη λειτουργική σύναξη, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, την αποδοχή της μετάνοιας, την συμπάθεια και την προσφορά μας προς τον πλησίον δείχνουμε πως η αγάπη δεν είναι λόγος, αλλά πορεία. Οδός που οδηγεί όχι απλώς στην υπέρβαση του φόβου, αλλά στην έξοδό του από τη ζωή μας. Γιατί το τέλος του δρόμου είναι η ανάσταση. Η αιώνια συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό και η ονοματοδοσία μας ως «φίλων» Του. Όπως αποκλήθηκε ο ευαγγελιστής, το σώμα του οποίου προγεύεται άφθαρτο εν ουρανώ την οριστική και δική του και δική μας ανάσταση. Γένοιτο.

Μετάστασις Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου, Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ιω. 19:25-27, 21:24-25
(26/09/2021)

Πρωτότυπο Κείμενο

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἱστήκεισαν παρὰ τῷ Σταυρῷ τοῦ ᾿Ιησοῦ ἡ Μήτηρ αὐτοῦ, καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆς Μητρὸς αὐτοῦ, Μαρία ἡ τοῦ Κλωπᾶ καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνή. ᾿Ιησοῦς οὖν ἰδὼν τὴν Μητέρα, καὶ τὸν Μαθητὴν παρεστῶτα ὃν ἠγάπα, λέγει τῇ Μητρί αὐτοῦ· Γύναι, ἰδοὺ ὁ υἱός σου. Εἶτα λέγει τῷ Μαθητῇ· ἰδοὺ ἡ Μήτηρ σου. Καὶ ἀπ᾿ ἐκείνης τῆς ὥρας ἔλαβεν ὁ Μαθητὴς αὐτὴν εἰς τὰ ἴδια. Οὗτός ἐστιν ὁ Μαθητὴς ὁ μαρτυρῶν περὶ τούτων καὶ γράψας ταῦτα· καὶ οἴδαμεν ὅτι ἀληθής ἐστιν ἡ μαρτυρία αὐτοῦ. Ἔστι δὲ καὶ ἄλλα πολλὰ ὅσα ἐποίησεν ὁ ᾿Ιησοῦς, ἅ τινα ἐὰν γράφηται καθ᾿ ἕν, οὐδὲ αὐτὸν οἶμαι τὸν κόσμον χωρῆσαι τὰ γραφόμενα βιβλία. Ἀμήν.

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνο τον καιρό, κοντά στο σταυρό του Ιησού στέκονταν η μητέρα του και η αδελφή της μητέρας του, η Μαρία η γυναίκα του Κλωπά, και η Μαρία η Μαγδαληνή. Ο Ιησούς, όταν είδε τη μητέρα του και το μαθητή που αγαπούσε, να στέκεται πλάι της, λεει στη μητέρα του: «Αυτός τώρα εί­ναι ο γιος σου». Ύστερα λεει στο μαθητή: «Αυτή τώρα είναι η μητέρα σου». Από κείνη την ώρα ο μαθητής την πήρε στο σπίτι του. Αυτός είναι ο μαθητής που επιβεβαιώνει αυτά τα γεγονότα και που τα έγραφε. Κι εμείς ξέρουμε πως λεει την αλήθεια. Υπάρχουν κι άλλα πολλά που έκανε ο Ιησούς, που, αν γραφτούν ένα προς ένα, ούτε ο κόσμος όλος δε θα χωρούσε, νομίζω, τα βιβλία που θα ’πρεπε να γραφτούν. Αμήν.

Κυριακή Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου

Την μετάσταση του Ιωάννου του Θεολόγου εορτάζει αγαπητοί αναγνώστες σήμερα η Εκκλησία μας η οποία διά της παραπάνω ευαγγελικής περικοπής στο πρόσωπό του αναφέρεται.

 Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος ήταν υιός του Ζεβεδαίου και της Σαλώμης, θυγατρός του μνήστορος της Θεοτόκου Ιωσήφ. Ο Ιωάννης μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιάκωβο ,  βοηθούσαν τον πατέρα τους στο ψάρεμα, ήσαν δε συνέταιροι με τον Πέτρο  και Ανδρέα . Γαλουχημένοι και οι τέσσερις με την προσδοκία της ελεύσεως του Μεσσίου, στην αρχή μαζί με άλλους ζηλωτές συμπατριώτες τους μεταξύ αυτών και ο Φίλιππος και ο Ναθαναήλ, έγιναν μαθητές του Ιωάννου του βαπτιστού, ο οποίος κήρυττε βάπτισμα μετανοίας στην έρημο της Ιουδαίας παρά τον Ιορδάνη. Λίγο αργότερα, ενώ ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος επιδιόρθωναν τα δίκτυα τους μέσα στο πλοιάριο μαζί με τον πατέρα τους, ο Κύριος αμέσως μετά την κλήση του Πέτρου και του Ανδρέα, κάλεσε οριστικά και αυτούς να γίνουν αλιείς ανθρώπων.

Από την ώρα εκείνη ο Ιωάννης δεν αποχωρίστηκε από τον Κύριο καθ’ όλη τη διάρκεια της επί γης ζωής του.  Ο Ιωάννης μαζί με τον αδελφό του Ιάκωβο και τον Πέτρο αποτέλεσαν τον στενότερο κύκλο των μαθητών, τους οποίους παρέλαβε ο κύριος στην ανάσταση της θυγατρός του Ιαείρου, στην μεταμόρφωση και στην αγωνιώδη προσευχή στα ενδότερα του κήπου της Γεθσημανή.

Κατά το Μυστικό Δείπνο ανέπεσε στο στήθος του Ιησού και τον ρώτησε «Κύριε, τις εστίν ο παραδιδούς σε;» (Ιω. 21,20) Όταν ο κύριος συνελήφθη, αυτός μόνο μόνον από τους δώδεκα μαθητές τον ακολούθησε άτρομος και εισήλθε στην αυλή του αρχιερέως. (Ιω. 18,15) και μόνον αυτός παρέμεινε με την Θεοτόκο κάτω από τον σταυρό. Γι’ αυτό και ο κύριος είπε στη μητέρα του δείχνοντας με το βλέμμα τον Ιωάννη. «Γύναι, ίδε ο υιός σου», στον δε Ιωάννη «Ιδού η μήτηρ σου». Και από την ώρα εκείνη ο παρθένος μαθητής παρέλαβε την παρθένο Μητέρα στον οίκο του. (Ιω. 19, 26-27).

Όταν οι μυροφόρες, «όρθρου βαθέως τη μια των Σαββάτων», ανήγγειλαν στους μαθητές την ανάσταση, ο Ιωάννης πρόλαβε τον Πέτρο τρέχοντας προς το μνημείο και πρώτος αυτός «παρακύψας» είδε τους νεκρικούς επιδέσμους κατά γης.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας είδε και αυτός στο υπερώο τον αναστάντα Κύριο και έλαβε όπως και άλλοι μαθητές, την εντολή να κηρύξει το Ευαγγέλιο σε όλο τον κόσμο. Ήταν παρών στην ανάληψη του Κυρίου και μαζί με τους λοιπούς αποστόλους δέχθηκε και αυτός κατά την ημέρα της Πεντηκοστής την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος «εν είδει πυρίνων γλωσσών» (Πραξ. Κεφ. 1-2).

Στην αποστολική Εκκλησία ο Ιωάννης κατείχε εξαιρετική θέση. Με τον αδελφόθεο Ιάκωβο και τον Πέτρο, εθεωρούντο στύλοι της. Μαζί με τον Πέτρο κήρυτταν στα πλήθη.

Όταν επρόκειτο να χωρισθούν οι απόστολοι, για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο στην οικουμένη, έβαλαν κλήρους με σκοπό να γνωρίσουν σε ποιο μέρος έπρεπε να πορευθεί έκαστος. Στον Ιωάννη έλαχε ο κλήρος της Μ. Ασίας. Έφτασε στην Έφεσο μαζί με τον μαθητή του Πρόχορο και άρχισε το αποστολικό του έργο μέσα σε πολλές δυσκολίες. Έκαμε πολλά θαύματα με αποτέλεσμα πολλοί ειδωλολάτρες να πιστέψουν και να γίνουν χριστιανοί.

Πολλοί Εφέσιοι βλέποντας τα θαύματα του αγίου και την μεταστροφή πολλών συμπολιτών τους στον χριστιανισμό επέτυχαν να εξορισθεί ο Ιωάννης με τον μαθητή του στην Πάτμο. Κατά τον πλου ο άγιος θεράπευσε έναν αξιωματικό της στρατιωτικής φρουράς η οποία τον συνόδευε και πριν φθάσουν στο νησί, όλο το πλήρωμα του πλοίου πίστεψε στον Θεό και βαπτίστηκε.

Στην Πάτμο ο Ευαγγελιστής της αγάπης φιλοξενήθηκε από τον άρχοντα Μύρωνα. Εκεί θεράπευσε τον δαιμονισμένο υιό του Μύρωνος Απολλωλίδη και κέρδισε στον Χριστό όλη την οικογένεια και τον Ρωμαίο διοικητή του νησιού. Στον οίκο του Μύρωνος επί τρία χρόνια κατηχούσε, βάπτιζε και θεράπευε όλους τους προσερχομένους ένεκα της φήμης των θαυμάτων του.

Με θαυμαστό τρόπο του αποκαλύφθηκαν του αποκαλύφθηκαν σε μεγαλοπρεπείς οράσεις όσα θα συμβούν στους εσχάτους καιρούς: η εξάπλωσις της αμαρτίας, η έλευσις του Αντιχρίστου, ο οποίος τελικά θα ριφθεί για πάντα στην κόλαση μαζί με τον διάβολο και τους αγγέλους του και η συντέλεια του κόσμου με τον θρίαμβο του Υιού του ανθρώπου με την  τελική κρίση.

Ο ηγαπημένος μαθητής πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στην Έφεσο ήσυχα οδηγώντας πολλούς ειδωλολάτρες στην πίστη. Λέγεται ότι στα πενήντα έξι του χρόνια αναχώρησε από τα Ιεροσόλυμα, εννιά χρόνια κήρυξε στην Έφεσο, δεκαπέντε χρόνια στην Πάτμο και είκοσι έξι και πάλι στην Έφεσο. Εκοιμήθη σε ηλικία εκατόν πέντε ετών και επτά μηνών.

Οι χριστιανοί της Εφέσου έσπευσαν στον τάφο για να δώσουν τον τελευταίο ασπασμό, όταν όμως έσκαψαν δεν βρήκαν το τίμιο λείψανο.  Ο απόστολος Ιωάννης μετέστη στους ουρανούς πραγματοποιώντας την αινιγματική απάντηση του Σωτήρος προς τον Πέτρο  «Εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι, τι προς σε» (Ιω. 21,22).

Ο Κύριος επεφύλασσε κάποιον ειδικό τρόπο, χωρίζοντάς τον από τους άλλους αποστόλους, έως την Δευτέρα Παρουσία.