Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην˙ Ἄνθρωποι δύω ἀνέβησαν εἰς τό Ἱερόν προσεύξασθαι˙ ὁ εἷς Φαρισαῖος, καί ὁ ἕτερος Τελώνης. Ὁ Φαρισαῖος σταθείς πρός ἑαυτόν ταῦτα προσηύχετο˙ Ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι οὐκ εἰμί ὥσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἤ καί ὡς οὗτος ὁ Τελώνης. Νηστεύω δίς τοῦ Σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. Καί ὁ Τελώνης μακρόθεν ἑστώς, οὐκ ἤθελεν οὐδέ τούς ὀφθαλμούς εἰς τόν οὐρανόν ἐπᾶραι˙ ἀλλ’ ἔτυπτεν εἰς τό στῆθος αὐτοῦ, λέγων˙ Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὑτοῦ, ἤ ἐκεῖνος˙ ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν, ταπεινωθήσεται˙ ὁ δέ ταπεινῶν ἑαυτόν, ὑψωθήσεται.

Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στον ναό για να προσευχηθούν. Ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος Τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε επιδεικτικά κι έκανε την εξής προσευχή σχετικά με τον εαυτό του: «Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ που δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους άρπαγας, άδικος, μοιχός, ή και σαν αυτόν εδώ τον τελώνη. Εγώ νηστεύω δύο φορές την βδομάδα και δίνω στον ναό το δέκατο απ’ όλα τα εισοδήματά μου». Ο Τελώνης, αντίθετα, στεκόταν πολύ πίσω και δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό. Χτυπούσε το στήθος του κι έλεγε: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό». Σας βεβαιώνω πως αυτός έφυγε για το σπίτι του αθωωμένος και συμφιλιωμένος με τον Θεό, ενώ ο άλλος όχι˙ γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί, κι όποιος τον ταπεινώνει θα υψωθεί.

Με την κραυγή «της μετάνοιας ἄνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα…» ανοίγει η περίοδος του Τριωδίου, περίοδος κατανύξεως και μετανοίας. Την ημέρα αυτή προβάλλεται η ευαγγελική περικοπή του Τελώνου και του Φαρισαίου, από την οποία φαίνονται δύο καταστάσεις: η υπερηφάνεια και η ταπείνωση. Θεωρώντας οι Πατέρες ότι η ταπείνωση είναι η αρχή για τη σωτηρία, ενώ η αλαζονεία είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο προς αυτήν, καθιερώθηκε κατά το άνοιγμα του Τριωδίου να διαβάζεται η Ευαγγελική αυτή περικοπή. Δύο άνθρωποι «ὁ εἷς Φαρισαῖος καί ὁ ἕτερος Τελώνης» ανέβηκαν στον ναό για να προσευχηθούν. Ο Φαρισαίος έχοντας τη ψευδαίσθηση ότι όλη η ζωή του είναι σύμφωνη με τις εντολές του Θεού, με πολλή περηφάνια προσεύχεται απαριθμώντας τα καλά του έργα. Απέναντί του στέκεται ο Τελώνης που η παρουσία του είναι μία αφορμή για τον Φαρισαίο να ευχαριστήσει τον Θεό, που δεν είναι σαν τον Τελώνη. Ο  Τελώνης σε μια γωνιά με συναίσθηση της αμαρτωλότητάς του, γεμάτος συντριβή και ταπείνωση, ζητά το έλεος του Θεού, για να αξιωθεί της σωτηρίας. Χτυπά στο στήθος του και χύνει άφθονα δάκρυα γνωρίζοντας την αναξιότητά του. Το νόημα της παραβολής είναι κατανοητό σε όλους. Στον ένα διαφαίνεται η αρετή της ταπείνωσης προς μίμηση και στον άλλο η υπερηφάνεια προς αποφυγή. Ο ένας απωθεί με την υποκρισία του κι άλλος κερδίζει τη συμπάθεια, έτσι όπως κέρδισε την εύνοια και τη χάρη του Κυρίου. Αν δεν έχει λοιπόν ταπείνωση ο άνθρωπος, όσα πλούτη κι αν έχει, όσες καλοσύνες κι αν κάνει, μένει αδικαίωτος στα μάτια του Θεού και υποκριτής σαν τον Φαρισαίο της παραβολής. Ο Κύριος το τονίζει ξεκάθαρα ότι από τον ναό έφυγε δικαιωμένος ο Τελώνης και όχι ο Φαρισαίος. Επομένως, κι αν έχουμε πέσει στα χειρότερα αμαρτήματα, υπάρχει ελπίδα να σωθούμε, όπως σώθηκε ο Τελώνης.
Από την σημερινή Κυριακή αρχίζει η περίοδος του Τριωδίου. Πρόκειται για εκκλησιαστική περίοδο έντονου πνευματικού αγώνα και περισυλλογής που στοχεύει στην προετοιμασία των πιστών για την εορτή του Πάσχα. Από σήμερα μέχρι την επόμενη Κυριακή, εκείνη δηλαδή του Ασώτου Υιού, επιτρέπεται κατάλυση σε όλα τα είδη τροφών. Δεν υπάρχει νηστεία, ούτε την Τετάρτη ούτε την Παρασκευή.