Το βράδυ στις Εκκλησίες ψάλλεται ο όρθρος της Μεγάλης Τρίτης, όπου στην υμνολογία κυριαρχεί η Παραβολή των 10 παρθένων.
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…»
«Τον νυμφώνα σου βλέπω…»
Οι δύο αυτοί ύμνοι χαρακτηρίζουν την ημέρα.Η Εκκλησία θυμάται τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο και το γεγονός της άκαρπης συκιάς που ξεράθηκε, όταν ο Κύριος την καταράστηκε.
[youtube http://www.youtube.com/watch?v=tI-5FWgWts4?rel=0]
Η Βασιλεία των Ουρανών ομοιάζει με την παραβολή των 10 Παρθένων. Η ιστορία τους εν τάχει: Πέντε φρόνιμες και πέντε μωρές παρθένοι περιμένουν το Νυμφίο (γαμπρό) να έλθει να παραλάβει τη νύφη. Οι φρόνιμοι παίρνουν μαζί με τα αναμμένα λυχνάρια τους και λάδι, όχι όμως και οι μωρές. Ο νυμφίος, όμως, αργεί, οι παρθένες νυστάζουν και κοιμούνται. Όταν ακούγεται η φωνή «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», οι μωρές παρθένες ψάχνουν να βρουν λάδι για να ανάψουν τα σβησμένα λυχνάρια τους, αργοπορούν και μένουν έξω από το γάμο, δηλαδή «εκτός νυμφώνος».
Ευαγγέλιο (Κατά Ματθαίον): Έπειτα από τη «μετά βαΐων και κλάδων» είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και την απήχηση των λόγων του στο λαό, οι Αρχιερείς και Φαρισαίοι αποφασίζουν να παγιδεύσουν τον Ιησού με συζήτηση. Ο Κύριος τους αποστομώνει και ελέγχει την υποκρισία των Φαρισαίων. Το κατηγορητήριό του ξεκινά με τις φράσεις: «Ουαί υμίν, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί…»
Ρήσεις από το Ευαγγέλιο της ημέρας, που χρησιμοποιούμε και σήμερα στον καθημερινό μας λόγο:
«Αποδότε ουν, τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ».
«Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». (Από τους ακρογωνιαίους λίθους της χριστιανικής διδασκαλίας)
«Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, οι διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες».
Μεγάλη Δευτέρα (Κυριακή Βαϊων βράδυ):
Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:
α) Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιού του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και τη ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.
β) Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς που ξέρανε ο Χριστός (Ματθ. 21, 18-22):
Συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Τι είναι Μεγάλη Εβδομάδα;
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαϊων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη», όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς είναι κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο!
Πώς βιώνεται ο λειτουργικός χρόνος τη Μεγάλη εβδομάδα;
Η Εκκλησία από την μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας. (π.χ. την Κυριακή των Βαϊων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας).
Τι τελείται τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας;
Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».
Σήμερα, η Αγία Ορθόδοξος μας Εκκλησία, αγαπητοί μου εν Χριστώ αδελφοί, θέσπισε να ενθυμούμεθα την ευαγγελική Παραβολή των Δέκα Παρθένων. Η Παραβολή αυτή αποτελεί μία ανάμεσα σε τόσες άλλες ίσης αξίας, που αναφέρεται στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Ο Κύριος μας πολλές φορές αναφέρθηκε άμεσα είτε έμμεσα στο ιστορικό αυτό γεγονός που θα λάβει χώρα στο άμεσο μέλλον. Άμεσα, όταν ερωτήθηκε από τους Μαθητές Του, Κύριε, πότε θα συμβεί; Έμμεσα με τις παραβολές. Ο Κύριος μας μίλησε για γεγονότα που θα συμβούν. Μας μίλησε για γεγονότα που θα προηγηθούν. Μας μίλησε για σημεία των καιρών που θα λάβουν χώρα πριν από την Ημέρα της Δευτέρας Του Παρουσίας. Δεν μας μίλησε ούτε αναφέρθηκε ποτέ στην επακριβή χρονολογία, ημέρα ή ώρα κατά την οποία θα πραγματοποιηθεί. Μάλιστα, εάν κανείς μελετήσει το ιερό Βιβλίο της Αποκάλυψης του Ιωάννου θα πληροφορηθεί για τα όσα θα συμβούν και επακολουθήσουν.
Εκείνο που ο Χριστός μας αποκάλυψε είναι το ότι μια μέρα θα γίνει, θα λάβει χώρα και θα είναι αναπόφευκτη εκείνη η φοβερή Ημέρα.
Σ’ αυτή την Παραβολή ο Κύριος παρομοίασε τον Εαυτό Του σαν τον αναμενόμενο Νυμφίο, που όλοι περίμεναν. Μάλιστα στη υποδοχή Του ορίστηκαν δέκα παρθένες κοπέλες, επειδή ήσαν αγνές, τρυφερές, όμορφες και στολισμένες ανάλογα για την περίσταση. Οι πέντε από τις δέκα χαρακτηρίστηκαν ως φρόνιμες, γιατί σκέφτηκαν να πάρουν μαζί τους επί πλέον λάδι, μην τυχόν τους τελειώσει αυτό που είχαν• ενώ οι άλλες πέντε απερίσκεπτα δεν πήραν το απαιτούμενο λάδι μαζί τους. Περίμεναν όλες με αναμμένες λαμπάδες για να φωτίζουν τον χώρο της υποδοχής, γιατί γύρω τους επικρατούσε ένα αδιαπέραστο σκοτάδι. Περίμεναν και περίμεναν.
Ο χρόνος κυλούσε και αυτές ακόμα περίμεναν μέχρις ότου κουράστηκαν και έπεσαν να κοιμηθούν. Όταν αποκοιμήθηκαν, μέσα στον ύπνο τους ακούνε μια ξαφνική φωνή να τους καλεί: Σηκωθείτε! Έρχεται ο Νυμφίος! Βγείτε να Τον προϋπαντήσετε! Τότε, ξύπνησαν όλες οι παρθένες και άρχισαν να στολίζουν τις λαμπάδες τους. Οι ανόητες όμως παρθένες αντιλήφθηκαν, ότι δεν είχαν άλλο λάδι και ζήτησαν από τις φρόνιμες. Αλλά, οι φρόνιμες απήντησαν αρνητικά λέγοντας: Όχι! Μήπως δεν φθάσει για μας και για σας, αλλά πηγαίνετε σ’ εκείνους που το πωλούν και αγοράσετε για τον εαυτόν σας. Και ενώ εκείνες έφυγαν για να αγοράσουν ήρθε ο Νυμφίος και εκείνες που ήταν έτοιμες μπήκαν μαζί Του στους γάμους. Κλείστηκε η θύρα και τότε έφθασαν οι ανόητες κτυπώντας την πόρτα και έλεγαν: Ανοίξτε, ανοίξτε για μας! Τότε ο Νυμφίος άνοιξε και τις είπε: Δεν σας γνωρίζω! Φύγετε από δω και έκλεισε την θύρα.
Όλες οι κόρες ήταν αγνές και παρθένες. Δεν είχαν καμία σχέση με σαρκικά αμαρτήματα ή πάθη που μολύνουν την ψυχή και το σώμα. Δεν ήταν του δρόμου, δεν ήταν πόρνες. Ήσαν όλες καθαρές και αγωνιζόντουσαν να διατηρήσουν την σωματική τους ακεραιότητα και αγνότητα. Τους έλλειπε όμως ένα βασικό πράγμα, το λάδι της ελεημοσύνης, της φιλευσπλαχνίας, της αλληλεγγύης, της συμπόνιας, της συγχώρησης και γενικά της αγάπης προς τον πλησίον.
Μπορεί κανείς να αγωνίζεται στη ζωή του να είναι καλός άνθρωπος, αλλά αυτό δεν τον σώζει. Η σωτηρία έρχεται σαν αποτέλεσμα όχι των καλών έργων, αλλά της ορθής πίστης προς τον Σωτήρα Χριστό που εκφράζεται σε καλά έργα. Πίστη χωρίς έργα είναι νεκρά και έργα χωρίς ορθή πίστη μένουν άκαρπα και ανώφελα.
Μ’ άλλα λόγια, εάν δεν έχουμε αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας, τότε η πίστη μας δεν μας ωφελεί. Εάν λέγει κανείς ότι αγαπά τον Θεό και μισεί τον αδελφό του, τότε είναι ψεύτης. Γιατί, λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, πώς είναι δυνατό να λέγεις ότι αγαπάς τον Θεό που δεν βλέπεις και μισείς τον αδελφό σου που βλέπεις καθημερινά. Πώς είναι δυνατόν να λέγει κανείς ότι είναι μαθητής Εκείνου, που είναι μόνον αγάπη, και δεν εφαρμόζει τις Εντολές Του;
Βρισκόμαστε στην περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Είναι περίοδος νηστείας και μετανοίας. Όσοι νηστεύουν θα πρέπει να κάμνουν έργα αγάπης και ελεημοσύνης. Να επισκεφθούμε τους αρρώστους στα Νοσοκομεία, εκείνους που δεν έχουν κάποιο δικό τους να τους παρηγορήσουν, να τους ενθαρρύνουν, να τους δώσουν ένα ποτήρι νερό. Το να επισκεπτόμαστε τους συγγενείς και τους δικούς μας ανθρώπους, δεν είναι ελεημοσύνη. Αυτό είναι καθήκον και οικογενειακή υποχρέωση. Αλλά το να φροντίζουμε τους αγνώστους, είναι σαν να φροντίζουμε τον ίδιο τον Χριστό. Διότι, Εκείνος μας διαβεβαίωσε λέγοντας, ότι εφ’ όσον κάματε το καλό σ’ ένα από τους μικρούς αδελφούς μου, τους ελαχίστους, είναι σαν να το κάματε σε μένα τον Ίδιο.
Νηστεύομε. Όμως γνωρίζετε, ότι τα χρήματα που αναλογούν στην καθημερινή μας τροφή θα πρέπει να τα δίδουμε σε φτωχούς ανθρώπους. Να φροντίζουμε να ταΐζουμε τους πεινασμένους, τα ορφανά και τον κάθε συνάνθρωπό μας που δεν έχει τα απαραίτητα.
Ο ερχομός του Νυμφίου Χριστού είναι πλησίον. Δεν γνωρίζομε την επακριβή ημέρα ή ώρα που θα έρθει. Θα έρθει, σίγουρα και με κάθε βεβαιότητα. Δεν θα καθυστερήσει, δεν θα αργήσει, δεν θα αναβάλλει. Θάρθει και μακάριος θα είναι εκείνος που θα είναι έτοιμος για να εισέλθει μαζί Του στους γάμους.