«Τη αυτή ημέρα, Κυριακή ογδόη από του Πάσχα, την αγίαν Πεντηκοστήν εορτάζομεν. Πνοή βιαία γλωσσοπυρσεύτως νέμει, Χριστός το θείον Πνεύμα τοις Αποστόλοις. Εκκέχυται μεγάλω ενί ήματι Πνεύμ’ αλιεύσι. Ταις των αγίων Αποστόλων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν»

Τότε αυτοί πληρωθέντες από το Πνεύμα το Άγιο, άρχισαν να κηρύττουν και να καλούν τους ανθρώπους να βαπτισθούν και να λάβουν κι αυτοί την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ό,τι είχαν ακούσει και ζήσει κοντά στο Χριστό και δεν το είχαν τότε κατανοήσει, τώρα εν Αγίω Πνεύματι το γνώρισαν και το επαγγέλλονται στο λαό.

Τώρα γνωρίζουν ποια είναι η προοπτική της καινής ζωής και που πρέπει να οδηγήσουν το λαό, γι’ αυτό και τους πρώτους τρεις χιλιάδες που βαπτίστηκαν, τους οδηγούν στο Δείπνο της Ζωής, την Τράπεζα της Θείας Ευχαριστίας, όπου στο εξής θα βρίσκεται συναγμένη η Εκκλησία ως σώμα Χριστού, θα τρέφεται με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου και θα συμμετέχει έτσι στην αιώνια ζωή της Βασιλείας του Θεού.

Με την Πεντηκοστή δεν γεννήθηκε η Εκκλησία ως απλός θεσμός, αλλά ως συνεχής παρουσία της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, και γι’ αυτό η Πεντηκοστή δεν είναι ένα γεγονός που συνέβη μια φορά κάποτε, αλλά είναι η ζωή της Εκκλησίας, ως αδιάκοπη κοινωνία του Αγίου Πνεύματος.

Η βίαιη πνοή

Ημέρα της Πεντηκοστής. Εκατόν είκοσι πιστοί κι άλλοι ακόμη συγκεντρωμένοι στο ίδιο σπίτι, όλοι με μια ψυχή και με μια καρδιά. Και ξαφνικά ήλθε βοή από τον ουρανό σαν βοή σφοδρού ανέμου. Η βοή αυτή γέμισε όλο το σπίτι όπου βρίσκονταν οι Απόστολοι και οι άλλοι Μαθητές.

Όλα έγιναν ξαφνικά, αιφνιδιαστικά, απροσδόκητα, όπως ξεσπά ξαφνικός και βίαιος άνεμος. Ήταν ένας ήχος από τον ουρανό σαν φωνή βροντής. Γιατί όμως η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος συνοδεύτηκε με το υπερφυσικό αυτό φαινόμενο του βίαιου και ορμητικού ανέμου; Διότι, όπως εξηγούν οι ιεροί ερμηνευτές, η οδός του Αγίου Πνεύματος μοιάζει με την οδό του ανέμου που ακούς την πνοή του αλλά δεν ξέρεις από πού έρχεται και πού πηγαίνει. Δεν ήταν βέβαια ο άνεμος αυτός κάποιοι φυσικό φαινόμενο. Ήταν ένα γεγονός υπερφυσικού χαρακτήρα. Η πνοή του ανέμου ήταν σύμβολο της εκχύσεως του Αγίου Πνεύματος στους συναγμένους Μαθητές. Ήταν το σύμβολο της μυστηριώδους ενεργείας του θείου Πνεύματος. Διότι η πνοή αυτή ήθελε να δείξει ότι μία άλλη πνοή πνευματική εκείνη την ώρα κατερχόταν στις ψυχές των πρώτων πιστών. Και η πνοή αυτή τους γέμισε ολοκληρωτικά. Πλήρωσε τις ψυχές και τα σώματά τους. Τους πλημμύρισε με θείες και έξοχες δωρεές. Εκείνη τη συγκλονιστική ώρα, όλο το σπίτι όπου βρίσκονταν οι Μαθητές έγινε με την πνοή του Αγίου Πνεύματος μια αόρατη πνευματική κολυμβήθρα που μεταμόρφωσε τους ιστούς, τους μετέδωσε μοναδικά υπερφυσικά χαρίσματα και ευλογίες. Όλοι πλημμύρισαν με Πνεύμα Άγιον. Γέμισαν με τις χάριτές του. Έγιναν πλέον άλλοι άνθρωποι. Καινούργιοι. Έφυγαν οι φόβοι τους και οι δισταγμοί τους. Απέκτησαν υπερφυσικές ικανότητες να κάνουν θαύματα. Κι έτρεξαν ενισχυόμενοι από θεία δύναμη στα πέρατα της οικουμένης να κηρύξουν το μήνυμα της Αναστάσεως. Και άλλαξαν όλο τον κόσμο.

Ταυτόχρονα η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος συνοδεύτηκε και μ’ ένα δεύτερο σημείο. Είδαν όλοι με τα μάτια τους να διαμοιράζονται πάνω τους γλώσσες παρόμοιες με τις φλόγες της φωτιάς. Κι άρχισαν να μιλούν ξένες γλώσσες! Το Άγιον Πνεύμα τους ενέπνεε να λένε ουράνιες και θεόπνευστες διδασκαλίες! Ήταν τις ημέρες εκείνες στην Ιερουσαλήμ άνθρωποι θεοσεβείς από όλα τα έθνη. Κι όταν έγινε η βοή αυτή του ανέμου, συνάχθηκαν εκεί πολλοί· και όλοι κυριεύθηκαν από έκπληξη. Διότι ο καθένας τους άκουγε τους Μαθητές να μιλούν στη δική τους γλώσσα. Κι εκστατικοί έλεγαν ο ένας στον άλλο: Μα αυτοί όλοι που μιλούν δεν είναι Γαλιλαίοι; Και πώς εμείς ακούμε ο καθένας τη δική μας γλώσσα; Όλοι εμείς που καταγόμαστε από διάφορα μέρη, πώς συμβαίνει να ακούμε όλους αυτούς να μιλούν και να διακηρύττουν στις γλώσσες μας τα μεγάλα και θαυμαστά έργα του Θεού;

Το δεύτερο λοιπό σημείο που συνόδευσε την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος ήταν πρωτόγνωρο και πολύ εντυπωσιακό. Γλώσσες που έμοιαζαν με φλόγες πυρός προήλθαν από μια πηγή πυρός και μοιράσθηκαν και κάθισαν πάνω σα κεφάλια των πιστών που ήταν συγκεντρωμένοι στο ίδιο μέρος πολλές πύρινες γλώσσες. Τι ακριβώς όμως σήμαινε το δεύτερο αυτό σημείο;

Το πυρ ήταν σύμβολο της παρουσίας του Θεού και της άπειρης δυνάμεώς του. Οι πύρινες γλώσσες δεν ήταν γλώσσες φωτιάς αλλά έτσι έμοιαζαν. Είχαν τη μορφή των γλωσσών, διότι διά του Αγίου Πνεύματος ο ίδιος ο Χριστός θα μιλούσε πλέον στον κόσμο. Αυτός έστειλε στους μαθητές του το Άγιον Πνεύμα για να τους μεταδώσει όχι μόνο τη γνώση αλλά και τη δύναμη της σωτηρίας. Οι πύρινες γλώσσες όμως δήλωναν και κάτι άλλο: Όπως το πυρ έχει φωτιστική και καυστική δύναμη, έτσι και ο λόγος των Αποστόλων θα φώτιζε τους πιστούς και θα τους καθάριζε από κάθε τι το αμαρτωλό. Διότι το Άγιον Πνεύμα σαν φωτιά μαλακώνει τις σκληρές καρδιές, τις αναμορφώνει, κατακαίει τη σκουριά και ανάβει στο εσωτερικό των ανθρώπων μια αόρατη πνευματική φωτιά αγάπης και αφοσιώσεως προς τον Θεό. Μεταβάλλει τις ανθρώπινες καρδιές σε θυσιαστήριο όπου προσφέρονται πνευματικές θυσίες.

Κάποια ιερή μέρα κι εμείς βαπτισθήκαμε και μυρωθήκαμε, λάβαμε με το άγιο Χρίσμα τη σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος και πλημμυρίσαμε με τις ανεξιχνίαστες δωρεές του. Αποκτήσαμε όλα τα απαραίτητα εφόδια για να γίνουμε άνθρωποι πνευματικοί. Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, ας κάνουμε μία αυτοεξέταση: Πόσο αξιοποιήσαμε τις θείες και ουράνιες δωρεές του Αγίου Πνεύματος; Πόσο απαρνηθήκαμε τη ματαιότητα του κόσμου; Πόσο αφήσαμε μέσα μας το Άγιον Πνεύμα να μεταμορφώσει τη ζωή μας, να αλλάξει τις καρδιές μας, να αναγεννήσει τους πόθους και τα οράματά μας; Κι επειδή όλοι μας ασφαλώς κατανοούμε ότι ελάχιστα εργαστήκαμε  στον εαυτό μας, ας κάνουμε μία νέα αρχή. Κι ας παρακαλούμε καθημερινά το Άγιον Πνεύμα να μας κάνει πνευματέμορφους και πνευματοκίνητους. Ας το ζητούμε αυτό με πόθο στην προσευχή μας από τον άγιο Θεό: «Το Πνεύμα σου το Άγιον μη αντανέλης αφ’ ημών».

37 Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· Ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. 38 ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. 39 τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύσαντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. 40 πολλοὶ οὖν ἐκ τοῦ ὄχλου ἀκούσαντες τὸν λόγον ἔλεγον· Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης· 41 ἄλλοι ἔλεγον· Οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός· οἱ δὲ ἔλεγον· Μὴ γὰρ ἐκ τῆς Γαλιλαίας ὁ Χριστὸς ἔρχεται; 42 οὐχὶ ἡ γραφὴ εἶπεν ὅτι ἐκ τοῦ σπέρματος Δαυῒδ καὶ ἀπὸ Βηθλέεμ τῆς κώμης, ὅπου ἦν Δαυῒδ, ὁ Χριστὸς ἔρχεται; 43 σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι’ αὐτόν. 44 τινὲς δὲ ἤθελον ἐξ αὐτῶν πιάσαι αὐτόν, ἀλλ’ οὐδεὶς ἐπέβαλεν ἐπ’ αὐτὸν τὰς χεῖρας. 45 Ἦλθον οὖν οἱ ὑπηρέται πρὸς τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ Φαρισαίους, καὶ εἶπον αὐτοῖς ἐκεῖνοι· Διατί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν; 46 ἀπεκρίθησαν οἱ ὑπηρέται· Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος. 47 ἀπεκρίθησαν οὖν αὐτοῖς οἱ Φαρισαῖοι· Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; 48 μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; 49 ἀλλ’ ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι! 50 λέγει Νικόδημος πρὸς αὐτούς, ὁ ἐλθὼν νυκτὸς πρὸς αὐτὸν, εἷς ὢν ἐξ αὐτῶν· 51 Μὴ ὁ νόμος ἡμῶν κρίνει τὸν ἄνθρωπον, ἐὰν μὴ ἀκούσῃ παρ’ αὐτοῦ πρότερον καὶ γνῷ τί ποιεῖ; 52 ἀπεκρίθησαν καὶ εἶπον αὐτῷ· Μὴ καὶ σὺ ἐκ τῆς Γαλιλαίας εἶ; ἐρεύνησον καὶ ἴδε ὅτι προφήτης ἐκ τῆς Γαλιλαίας οὐκ ἐγήγερται.

12 Πάλιν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς ἐλάλησε λέγων· Ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοὶ οὐ μὴ περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ’ ἕξει τὸ φῶς τῆς ζωῆς.

37 Κατά την τελευταίαν δε μεγάλην ημέραν της εορτής εστάθη ο Ιησούς και με ισχυράν φωνήν είπεν· “εάν κανείς διψά πνευματικά και αιώνια αγαθά, λύτρωσιν, ειρήνην και χαράν, ας έλθη κοντά μου και ας πίνη την αλήθειαν που προσφέρω, δια να ικανοποιηθούν έτσι οι πλέον βαθείς και ευγενείς πόθοι του. 38 Εκείνος που πιστεύει εις εμέ, όπως είπε και η Γραφή, θα γίνη αστείρευτος πνευματική πηγή· και από την καρδίαν του θα αναβλύζουν και θα τρέχουν ποταμοί από ολόδροσο τρεχούμενο νερό”. 39 Αυτό δε είπε ο Κυριος δια το Αγιον Πνεύμα, το οποίον έμελλον να λάβουν όσοι θα επίστευον εις αυτόν, διότι η χάρις του Αγίου Πνεύματος, που αναγεννά και σώζει, δεν είχε ακόμη δοθή εις κανένα, επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμη δοξασθή με την μεγάλην θυσίαν και με την ένδοξον ανάληψίν του. 40 Πολλοί, λοιπόν, από τον λαόν, όταν ήκουσαν την διδασκαλίαν αυτήν, έλεγαν· “αυτός είναι πράγματι ο προφήτης, που έχει προαναγγείλει ο Μωϋσής. 41 Αλλοι έλεγαν· “αυτός είναι πράγματι ο Χριστός”. Αλλοι έλεγαν· “δεν είναι ο Χριστός, διότι μήπως από την Γαλιλαίαν θα έλθη ο Χριστός; 42 Δεν είπε η Γραφή, ότι ο Χριστός κατάγεται από το γένος του Δαυΐδ και έρχεται από το χωρίον Βηθλεέμ, όπου εγεννήθη και έζησεν ο Δαυΐδ;” 43 Εγινε, λοιπόν, αντιγνωμία και διαίρεσις μεταξύ του λαού εξ αιτίας αυτού. 44 Μερικοί δε από αυτούς ήθελαν να τον πιάσουν, αλλά κανείς δεν άπλωσε επάνω του το χέρι. 45 Επέστρεψαν, λοιπόν, οι υπηρέται στους αρχιερείς και Φαρισαίους, χωρίς να έχουν συλλάβει τον Χριστόν και τους είπαν εκείνοι· “διατί δεν τον εφέρατε εδώ;” 46 Απεκρίθησαν οι υπηρέται· “ποτέ μέχρι σήμερα άλλος άνθρωπος δεν εδίδαξε έτσι, όπως διδάσκει αυτός ο άνθρωπος”. 47 Απεκρίθησαν τότε οι Φαρισαίοι εις αυτούς· “μήπως και σεις έχετε παρασυρθή από αυτόν εις την πλάνην; 48 Μηπως επίστευσεν εις αυτόν κανείς από τους άρχοντας η από τους Φαρισαίους; Κανείς δεν επίστευσε, διότι αυτοί μόνοι γνωρίζουν την αλήθειαν και έχουν ορθή κρίσιν. 49 Αλλά επίστευσεν αυτός ο αγράμματος όχλος, που δεν γνωρίζει τον νόμον και δι’ αυτό είναι καταράμενοι!” 50 Λεγει τότε προς αυτούς ο Νικόδημος, που ήτο ένας από αυτούς και ο οποίος είχεν επισκεφθή νύκτα τον Χριστόν· 51 “μήπως ο νόμος μας καταδικάζει τον άνθρωπον, εάν ο δικαστής δεν ακούση πρώτον από αυτόν την απολογίαν του και μάθη τι έχει κάμει;” 52 Απήντησαν και του είπαν· “μήπως και συ είσαι από την Γαλιλαίαν; Ερεύνησε και μάθε, ότι προφήτης δεν έχει έως τώρα βγη από την Γαλιλαίαν”. (Η αξία του ανθρώπου δεν έγκειται στον τόπον καταγωγής, αλλά εις την αρετήν και τα έργα του).

12 Παλιν, λοιπόν, ωμίλησε προς αυτούς ο Ιησούς λέγων· “εγώ είμαι το φως όλου του κόσμου, εκείνος που με ακολουθεί πιστά δεν θα περιπατήση στο σκότος με άμεσον τον κίνδυνον να κρημνισθή εις τα βάραθρα, αλλά θα έχη το πνευματικόν φως που ακτινοβολείται από τον Θεόν, την πηγήν της ζωής.

Ήχος πλ. δ’.

Εὐλογητὸς εἶ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ πανσόφους, τοὺς ἁλιεῖς ἀναδείξας, καταπέμψας αὐτοῖς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καὶ δι’ αὐτῶν, τὴν οἰκουμένην σαγηνεύσας· φιλάνθρωπε, δόξα σοι.

Ἦχος πλ. δ΄.

Ὅτε καταβὰς τὰς γλώσσας συνέχεε, διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος· ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν, εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε· καὶ συμφώνως δοξάζομεν, τὸ πανάγιον Πνεῦμα.