Απευθείας Μετάδοση Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας

Απευθείας Μετάδοση Κυριακάτικης Θείας Λειτουργίας

Κυριακή E΄ των Νηστειών (Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας) - Ζωντανή Μετάδοση Θείας Λειτουργίας από το Μετ…

Ακολουθία του Ακάθιστου Ύμνου - Άμεση Μετάδοση από το Μετόχι Ιεράς Μονής Κύκκου, Άγιος Προκόπιος (Πα…

Κυριακή Δ’ των Νηστειών (Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος) - Ζωντανή Μετάδοση Θείας Λειτουργίας από το Μετ…

Ακολουθία των Χαιρετισμών – Δ΄ Χαιρετισμοί. Άμεση Μετάδοση από το Μετόχι Ιεράς Μονής Κύκκου, Άγιος Π…

Κυριακή Γ’ των Νηστειών (της Σταυροπροσκυνήσεως) - Ζωντανή Μετάδοση Θείας Λειτουργίας από το Μετόχι …

ΤΑΞΙΣ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ
2024
Εκκλησία Κύπρου 
Ιερά Μονή Κύκκου 
Ορθόδοξη εκκλησία Κύπρος
Ελληνικά
ΤΑΞΙΣ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ 2023
Μητροπολίτου Κύκκου και Τηλλυρίας κ.κ. Νικηφόρου «Το Σύγχρονο Ουκρανικό Ζήτημα και η κατά τους Θείους και Ιερούς Κανόνες επίλυσή του»

Θεία Λειτουργία Κυριακή Των Μυροφόρων, Μετόχιο Ιεράς Μονής Κύκκου, Άγιος Προκόπιος | Άμεση Μετάδοση, 4 Μαΐου 2014

Η θέση της γυναίκας μέσα στην Εκκλησία μας είναι σημαντική

Η Ευαγγελική Περικοπή αυτής της Κυριακής αναφέρεται στο μεγαλείο του ρόλου της γυναίκας για μια καλύτερη κοινωνία. Την ώρα που οι μαθητές του Χριστού «διά τον φόβον των Ιουδαίων» παρέμειναν κρυμμένοι σε ασφαλές μέρος, βλέπουμε μερικές γυναίκες, τις Μυροφόρες, χωρίς φόβο για τη ζωή τους να φθάνουν θαρραλέες στον τάφο του Ιησού.΄Ηταν γνωστό σε όλους ότι φανατισμένοι Εβραίοι καραδοκούσαν για να επιτεθούν βίαια σε όποιους προσπαθούσαν με οποιονδήποτε τρόπο να πλησιάσουν τον τάφο που βρισκόταν το νεκρό σταυρωμένο σώμα του Ιησού. Επειδή οι φανατισμένοι Εβραίοια δεν πίστευαν στις προφητείες για την Ανάσταση του Χριστού, νόμιζαν ότι κάποιοι οπαδοί του Ιησού θα προσπαθούσαν να κλέψουν το σώμα του και να το κρύψουν διαδίδοντας ότι δήθεν αναστήθηκε. Γι’ αυτό επέμεναν ο τάφος του Ιησού να φρουρείται νύκτα και ημέρα από τους Ρωμαίους φρουρούς.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=iSTwxj4Rh-k?rel=0]

Μπροστά λοιπόν σ’ αυτή την υφιστάμενη απειλή για τη ζωή τους, λογικά σκεπτόμενοι οι μαθητές του Χριστού έμειναν κλεισμένοι σε ασφαλές μέρος, στο «υπερώον» μέχρι να δουν πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Ταυτόχρονα όμως οι Μυροφόρες, προχωρούν θαρραλέες προς τον τάφο του Ιησού. Σε καμία περίπτωση δεν φοβήθηκαν από τους κινδύνους που υπολόγιζαν οι δήθεν θαρραλέοι άντρες, που πριν λίγο έλεγαν στον Χριστό ότι θα είμαστε μαζί Σου ως το τέλος, έτοιμοι να θυσιασθούμε και πριν «κράξει ο αλέκτωρ» τον αρνήθηκαν τρεις φορές.

kyriaki-ton-miroforon

Τελικά το θάρρος των Μυροφόρων Γυναικών αμείβεται με τη θεία δωρεά του Θεού να είναι οι πρώτες στον κόσμο που βλέπουν τον Αναστημένο Ιησού. Οι Γυναίκες γίνονται οι πρώτες που δίνουν μαρτυρία για την Ανάσταση του Χριστού. Ιστορικά γνωρίζουμε πάλι ότι η μεγάλη εκείνη ανθρώπινη μορφή, που εκπροσώπησε το ανθρώπινο γένος για την ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού, που οδήγησε στην εν Χριστώ σωτηρία όλους μας είναι πάλι γυναίκα. Είναι η Παναγία μας που απάντησε με ταπείνωση στην κλήση του Θεού «ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».
΄Ετσι η θέση της γυναίκας μέσα στην Εκκλησία μας είναι σημαντική και μοναδική για την υπόθεση της σωτηρίας μας. Ετσι η θέση της γυναίκας μέσα στην Εκκλησία μας είναι σημαντική και μοναδική για την υπόθεση της σωτηρίας μας.΄Οπως η Παναγία μας έδωσε τη σάρκα της στον Υιόν και Λόγον του Θεού για την σωτηρία όλης της ανθρωπότητας, το ίδιο σήμερα η γυναίκα, η μητέρα, η γιαγιά, η θυγατέρα, ετοιμάζουν με πολύ σεβασμό και φόβον Θεού το πρόσφορον που το δίνουν στον ιερέα, που ως διάκονος της, το προσφέρει στον Θεόν, που το μεταποιεί σε Σώμα Χριστού, όταν με την άξια συμμετοχή μας στην Θεία Κοινωνία, γινόμαστε σύσσωμοι του αγίου Σώματος του Χριστού.

Ο ρόλος της γυναίκας, λοιπόν, στη σύγχρονη εποχή των κρίσεων και των πολύπλοκων κοινωνικών προβλημάτων γίνεται ακόμη πιο σημαντικός για να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο κόσμο. Ιδιαίτερα όμως, η συμβολή της γυναίκας στην προστασία και στην ενίσχυση του θεσμού της οικογένειας είναι κάτι που επιβάλλεται περισσότερο. Μπροστά στην κρίση του θεσμού της οικογένειας, όπως πολλές οικογένειες δεινοπαθούν και χωρίζουν. Καλείται η σύγχρονη γυναίκα να διαδραματίσει έναν σημαντικόν, ενωτικόν, υπομονετικόν, συμφιλιωτικόν και στοργικόν ρόλον που θα προστατέψει το όλο σώμα της οικογένειας.

΄Οταν η οικογένεια προστατεύεται και στέκει ψηλά, τότε ολόκληρη η κοινωνία πάει μπροστά. Για να μπορέσει, όμως, η σύγχρονη γυναίκα ν’ ανταποκριθεί στην υψηλή αποστολή της οφείλει με εμπιστοσύνη στο Θεό να έχει στη ζωή της ως παράδειγμα την Παναγία μας, όλες τις άγιες Γυναίκες, τις Μυροφόρες. Το πρώτο στάδιο της προετοιμασίας τέτοιων αγίων μορφών είναι να παίρνουμε τα παιδιά μας στο Κατηχητικό Σχολείο. Το δεύτερο στάδιο το παράδειγμα της αγίας ζωής των γονέων. Το τρίτο στάδιο, το ειρηνικό και ηθικό περιβάλλον που δημιουργούμε για τα παιδιά μας. Το τέταρτο στάδιο, οι άξιοι και κατηρτισμένοι εκπαιδευτικοί μας, που ταυτόχρονα αποτελούν και πρότυπα ηθικού παραδειγματισμού.

΄Ολα αυτά όμως τα στάδια αποβλέπουν στη προετοιμασία μας για να ζούμε μέσα στο στάδιο των αρετών με την άξια συμμετοχή μας στην αγιαστική ζωή της Εκκλησία μας, στα άγια της Μυστήρια, και ταυτόχρονα με τη συμμετοχή μας στο φιλανθρωπικό και Ιεραποστολικό έργο της Εκκλησίας μας. ΄Ετσι γινόμαστε έτοιμοι για να δημιουργήσουμε με μεγάλη συναίσθηση ευθύνης την Χριστιανική οικογένεια, που η παρουσία της μέσα στην άδικη κοινωνία που ζούμε, αποτελεί όασιν ζωής. Σήμερα, λοιπόν, στα πρόσωπα των αγίων Μορφών των Μυροφόρων Γυναικών της σημερινής Ευαγγελικής Περικοπής, τιμούμε τις γυναίκες εκείνες που είναι τίμιες, υπεύθυνες, ευσεβείς και πρωτοπόρες, που με το έργο τους μας κάνουν όλους υπερήφανους.

Έτσι η θέση της γυναίκας είναι πολύ σημαντική για το θεσμό της οικογένειας, όπου με τις θυσίες της και την αγάπη της δημιουργείται μια υπεύθυνη οικογένεια που οδηγεί και στην υγιή ύπαρξη της τοπικής κοινωνίας και ακόμη στην πρόοδο ενός έθνους και ενός Λαού.

του Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ

 

Μαρτυρία Αναστάσεως
«Ηγόρασαν αρώματα ίνα ελθούσαι αλείψωσιν αυτόν»


Σε αναστάσιμες τροχιές κινούνται σήμερα, την Κυριακή των Μυροφόρων,  το περιεχόμενο της ευαγγελικής διήγησης αλλά και της υμνολογίας της Εκκλησίας μας.

Προβάλλονται συγκεκριμένα τα πρόσωπα εκείνα που συνδέονται με μια μαρτυρία ζωής για τη Σταυρική Θυσία και την Ανάσταση του Κυρίου. Έχουμε πρώτα τις μορφές του ευσχήμονα βουλευτή Ιωσήφ του από Αριμαθαίας και του Νικόδημου, ο οποίος ήταν κρυφός μαθητής του Χριστού. Έπειτα, τρεις άγιες γυναικείες παρουσίες, η Μαρία η Μαγδαληνή, η Μαρία η μητέρα του Ιακώβου και η Σαλώμη, η μητέρα των υιών του Ζεβεδαίου, του Ιωάννου και του Ιακώβου, συνθέτουν μια ισχυρή μαρτυρία, με άρωμα σαφώς αναστάσιμο.
Όλες αυτές οι μορφές που παρελαύνουν μέσα από τη διήγηση της σημερινής ευαγγελικής περικοπής υπήρξαν όντως αυθεντικοί μάρτυρες, ο Ιωσήφ και ο Νικόδημος της Ταφής και οι Μυροφόρες της Αναστάσεως. Για τις τελευταίες, ο ιερός συναξαριστής αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η του Θεού Εκκλησία ταύτας παρέλαβεν εορτάζειν: α) ως ιδούσας πρώτας Χριστόν εκ νεκρών, β) τοις πάσι καταγγειλάσας το σωτήριον κήρυγμα και γ) την κατά Χριστόν πολιτείαν μετελθούσαν αρίστως και μαθητευθείσαις Χριστώ».

 

kyriaki-ton-miroforonjpg

Άνοιγμα καρδιάς

Ας δούμε ειδικότερα την περίπτωση των Μυροφόρων γυναικών, από την οποία αντλούμε βαθύτατες αλήθειες. Οι Μυροφόρες άφησαν την καρδιά τους να πυρποληθεί από την αγάπη του Διδασκάλου. Αυτό ακριβώς το άνοιγμα της καρδιάς, τούς έδινε τη βεβαιότητα και τις στερέωνε στην πίστη ότι Χριστός Ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος. Γι΄ αυτό και δεν έχουν αναστολές να σπεύσουν στο μνημείο, παρά τις όποιες δυσκολίες και τα εμπόδια που παρεμβάλλονται.
Επιθυμία που τις φλέγει είναι να δείξουν έμπρακτα την αγάπη που καταυγάζει όλη την ύπαρξη τους. Έτσι, «διαγενομένου του Σαββάτου Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία η του Ιακώβου και Σαλώμη ηγόρασαν αρώματα ίνα ελθούσαι αλείψωσιν αυτόν». Όταν αγαπάς ένα πρόσωπο σημαίνει ότι δίνεσαι σ’ αυτό ολοκληρωτικά. Ιδιαίτερα, η παράδοση του ανθρώπου στην αγάπη του Χριστού, συνιστά ταυτόχρονα και υπερύψωσή του. Σ΄ αυτήν ακριβώς την προοπτική του μεγαλείου της θείας ανάβασης, οι όποιες αδυναμίες εμφωλεύουν μέσα στον άνθρωπο, μεταποιούνται και αναδεικνύονται σε μια ανυπέρβλητη δύναμη που τον απογειώνουν σε δυσθεώρητα πνευματικά ύψη.
Βέβαια, οι Μυροφόρες γυναίκες δεν ήταν εκτός πραγματικότητας. Είχαν την αίσθηση της ανθρώπινης αδυναμίας: «Τίς αποκυλίσει ημίν τον λίθον εκ της θύρας του μνημείου;». Στη βάση της ψυχρής λογικής, στην οποία πολλές φορές παραδίδεται ο άνθρωπος, αυτό φάνταζε να είναι αδύνατο. Η δύναμη όμως της αγάπης με την οποία διακατέχονταν οι γυναικείες εκείνες μορφές για το Πρόσωπο του Κυρίου, παρακάμπτει τα οποιαδήποτε εμπόδια που υψώνονται και τις σπρώχνει να προσπεράσουν τους όποιους ανθρώπινους συλλογισμούς που θα λειτουργούσαν ως τροχοπέδη στον ιερό τους πόθο. Με αυτό τον τρόπο οι Μυροφόρες γυναίκες άφησαν τον εαυτό τους να εισέλθει στο χώρο της θείας θαυματουργίας και να καταστούν οι πρώτοι αυθεντικοί μάρτυρες του γεγονότος της Ανάστασης.
Δυστυχώς, από το σημερινό άνθρωπο παρατηρούμε ότι πολλές φορές απουσιάζει η θεία τόλμη, βγαλμένη μέσα από τα σπλάχνα της αγάπης προς τον Κύριο. Απουσιάζει αυτό το δυναμικό στοιχείο που τον καταξιώνει σε άλλα επίπεδα ζωής. Αυτό συμβαίνει γιατί κλείνεται ερμητικά στον εαυτό του. Είναι ακριβώς εδώ που οι Μυροφόρες μας δείχνουν τον τρόπο της υπέρβασης, την οποία θα πρέπει επιτέλους ν΄ αποτολμήσουμε στη ζωή μας. Αυτός λοιπόν ο τρόπος, παραπέμπει στο άνοιγμα του εαυτού μας. Ένα άνοιγμα που θα μας αιχμαλωτίσει στην αγάπη του Χριστού, ώστε να καταστούμε αληθινά ελεύθερες υπάρξεις, στολισμένες με όλα εκείνα τα χαρίσματα που μας αναδεικνύουν εικόνες του Θεού.

Η χαρά των Μυροφόρων

Οι Μυροφόρες γυναίκες, ως μάρτυρες της Ανάστασης, δοκίμασαν στην καρδιά τους ανεκλάλητη χαρά. Δοκίμασαν όμως ταυτόχρονα και «τρόμο και έκσταση». Τις Μυροφόρες πλημμυρίζει το αίσθημα της χαράς γιατί όχι μόνο ξαναβλέπουν τον Κύριο τους, αλλά διότι το μεγάλο γεγονός της Ανάστασης εκπέμπει το πιο ελπιδοφόρο μήνυμα προς τον κόσμο: ότι δηλαδή ο θάνατος καταργήθηκε.
Απορροφήθηκε το θανατηφόρο κεντρί του από τον Αρχηγό της Ζωής, ο οποίος άνοιξε πια την προοπτική της αιωνιότητας, στην οποία εμβάλλει το δημιούργημά Του.
Η χαρά βέβαια των Μυροφόρων είναι ανάμικτη και μ΄ ένα τρόμο, ο οποίος όμως αποπνέει θεία ευωδία. Προέρχεται από την αίσθηση ότι η Ανάσταση του Χριστού χαρίζει μια καινούργια ζωή πέρα από τα όρια της επίγειας ύπαρξής μας. Είναι το επίπεδο της ζωής του Θεού. Εδώ είναι ακριβώς που ανυψώνεται ο άνθρωπος, γι΄ αυτό και ο Αναστάς Κύριος φανερώνεται «εν ετέρα μορφή».
Αγαπητοί αδελφοί, επιβάλλεται όπως ο άνθρωπος ξεπεράσει τις συνθήκες της παρούσας ζωής και αφήσει τον εαυτό του να υποστεί την καλή αλλοίωση – για την οποία τόσο όμορφα κάνει λόγο η πατερική σκέψη – με το φως και τη δύναμη της Ανάστασης. Αυτή την προοπτική ανοίγουν μπροστά μας οι Μυροφόρες γυναίκες. Με αυτό το αισιόδοξο αναστάσιμο μήνυμα, βοηθά η Εκκλησία μας το σημερινό φοβισμένο και απελπισμένο άνθρωπο να υπερβεί τον εαυτό του. Αυτό γίνεται από τη στιγμή που αποφασίζει ελεύθερα να παραδώσει την ύπαρξή του στην αγάπη του Αναστάντος Κυρίου. Το παράδειγμά τους μας αφήνουν ο Ιωσήφ, ο Νικόδημος και οι Μυροφόρες γυναίκες που αξιώθηκαν να είναι οι πρώτοι μάρτυρες της Αναστάσεως.
Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος.

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ (Μάρκου ΙΕ΄43-ΙΣΤ΄8)

Ἐλθὼν ᾿Ιωσὴφ ὁ ἀπὸ ᾿Αριμαθαίας, εὐσχήμων βουλευτής, ὃς καὶ αὐτὸς ἦν προσδεχόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον καὶ ᾐτήσατο τὸ σῶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ. ὁ δὲ Πιλᾶτος ἐθαύμασεν εἰ ἤδη τέθνηκε, καὶ προσκαλεσάμενος τὸν κεντυρίωνα ἐπηρώτησεν αὐτὸν εἰ πάλαι ἀπέθανε· καὶ γνοὺς ἀπὸ τοῦ κεντυρίωνος ἐδωρήσατο τὸ σῶμα τῷ ᾿Ιωσήφ. καὶ ἀγοράσας σινδόνα καὶ καθελὼν αὐτὸν ἐνείλησε τῇ σινδόνι καὶ κατέθηκεν αὐτὸν ἐν μνημείῳ, ὃ ἦν λελατομημένον ἐκ πέτρας, καὶ προσεκύλισε λίθον ἐπὶ τὴν θύραν τοῦ μνημείου. ἡ δὲ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ᾿Ιωσῆ ἐθεώρουν ποῦ τίθεται. Καί διαγενομένου τοῦ σαββάτου Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ καὶ Μαρία ἡ τοῦ ᾿Ιακώβου καὶ Σαλώμη ἠγόρασαν ἀρώματα ἵνα ἐλθοῦσαι ἀλείψωσιν αὐτόν. καὶ λίαν πρωῒ τῆς μιᾶς σαββάτων ἔρχονται ἐπὶ τὸ μνημεῖον, ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου. καὶ ἔλεγον πρὸς ἑαυτάς· τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τὸν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου; καὶ ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ἀποκεκύλισται ὁ λίθος· ἦν γὰρ μέγας σφόδρα. καὶ εἰσελθοῦσαι εἰς τὸ μνημεῖον εἶδον νεανίσκον καθήμενον ἐν τοῖς δεξιοῖς, περιβεβλημένον στολὴν λευκήν, καὶ ἐξεθαμβήθησαν. ὁ δὲ λέγει αὐταῖς· μὴ ἐκθαμβεῖσθε· ᾿Ιησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον· ἠγέρθη, οὐκ ἔστιν ὧδε· ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν. ἀλλ᾿ ὑπάγετε εἴπατε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ καὶ τῷ Πέτρῳ ὅτι προάγει ὑμᾶς εἰς τὴν Γαλιλαίαν· ἐκεῖ αὐτὸν ὄψεσθε, καθὼς εἶπεν ὑμῖν. καὶ ἐξελθοῦσαι ἔφυγον ἀπὸ τοῦ μνημείου· εἶχε δὲ αὐτὰς τρόμος καὶ ἔκστασις, καὶ οὐδενὶ οὐδὲν εἶπον· ἐφοβοῦντο γάρ.

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ
(Μάρκου ΙΕ΄43-ΙΣΤ΄8) – Απόδοση στη νεοελληνική:

Ήρθε ο Ιωσήφ, αυτός από την Αριμαθαία, ένας εκτιμώμενος βουλευτής, που κι αυτός περίμενε τη βασιλεία τού Θεού και, τολμώντας, μπήκε μέσα στον Πιλάτο, και ζήτησε το σώμα τού Ιησού. Ο δε Πιλάτος θαύμασε αν είχε ήδη πεθάνει και αφού προσκάλεσε τον εκατόνταρχο, τον ρώτησε, αν είχε πεθάνει προ πολλού. Και μαθαίνοντας από τον εκατόνταρχο, χάρισε το σώμα τού Ιησού στον Ιωσήφ. Κι αυτός, αγοράζοντας ένα σεντόνι, και αφού τον κατέβασε, τον τύλιξε με το σεντόνι και τον έβαλε σε μνήμα, που ήταν λατομημένο από πέτρα και επάνω στη θύρα τού μνήματος κύλισε μια πέτρα. Η δε Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία, η μητέρα τού Ιωσή, έβλεπαν πού τον έβαζαν. Και αφού πέρασε το Σάββατο, η Μαρία η Μαγδαληνή και η Μαρία, η μητέρα τού Ιακώβου, και η Σαλώμη, αγόρασαν αρώματα, για να ρθουν να τον αλείψουν. Και πολύ πρωί, την πρώτη ημέρα τής εβδομάδας, έρχονται στον τάφο, όταν ανέτειλε ο ήλιος. Και αναμεταξύ τους έλεγαν: Ποιος θα αποκυλίσει σε μας την πέτρα από τη θύρα τού μνήματος; Και, καθώς σήκωσαν το βλέμμα τους, παρατηρούν ότι η πέτρα ήταν ήδη αποκυλισμένη επειδή, ήταν υπερβολικά μεγάλη. Και όταν μπήκαν στο μνήμα, είδαν έναν νεανία να κάθεται στα δεξιά, ντυμένον με άσπρη στολή και τρόμαξαν. Και εκείνος λέει σ’ αυτές: Μη τρομάζετε τον Ιησού ζητάτε, τον Ναζαρηνό, τον σταυρωμένο αναστήθηκε, δεν είναι εδώ δέστε, ο τόπος όπου τον είχαν βάλει. Αλλά, πηγαίνετε, πείτε στους μαθητές του, και στον Πέτρο, ότι πηγαίνει πριν από σας στη Γαλιλαία εκεί θα τον δείτε, όπως σας είχε πει. Και αφού βγήκαν γρήγορα έξω, έφυγαν από το μνήμα αλλά τις κατείχε τρόμος και έκσταση και δεν είπαν τίποτε σε κανέναν επειδή, φοβόνταν.